Veel mensen die bij mij in een sessie komen, zeggen op een gegeven moment iets als: “Ik ben zó moe. Maar ik weet niet waarvan.” Ze slapen goed, werken niet per se te veel, en zorgen goed voor hun lijf – en toch voelen ze zich uitgeput. Niet alleen fysiek, maar ook mentaal, emotioneel en soms zelfs spiritueel. Alsof het leven langs ze heen glijdt en ze er zelf nauwelijks nog zijn.
Als we dieper inzoomen, blijkt die vermoeidheid vaak alles te maken te hebben met iets wat in de psychologie de Fawn Response heet. Niet iedereen kent die term, maar bijna iedereen herkent het gevoel: altijd maar vriendelijk willen zijn, de harmonie bewaren, zorgen dat iedereen zich op zijn gemak voelt – ook als jij daar zelf bij verdwijnt.
Wat is de Fawn Response?
De Fawn Response is een overlevingsmechanisme. Het is een automatische reactie van je zenuwstelsel op (dreigende) onveiligheid. In plaats van te vechten (fight), te vluchten (flight) of te verstarren (freeze), kies je onbewust voor pleasen, aanpassen en sussen. Je probeert de situatie veilig te maken door je in allerlei bochten te wringen, de ander tegemoet te komen of je eigen behoeften in te slikken.
Het is geen keuze. Het is iets wat je systeem vanzelf doet, vaak al sinds de kindertijd. Bijvoorbeeld omdat je toen hebt geleerd dat liefde of veiligheid afhankelijk was van hoe makkelijk, lief of meegaand je was. Je overleefde door je af te stemmen op de ander – niet op jezelf.
Hoe herken je dit in jezelf?
Als je leeft vanuit een Fawn Response, dan:
-
voel je je vaak verantwoordelijk voor het welzijn van anderen
-
weet je precies wat de ander nodig heeft, maar nauwelijks wat jij zelf voelt
-
zeg je zelden nee – en als je dat wél doet, voel je je schuldig
-
ga je conflicten uit de weg, zelfs als je iets dwarszit
-
voel je je schuldig als je rust neemt of niets doet
-
pas je je automatisch aan aan de ander, zelfs in kleine dingen
-
geef je veel, maar durf je weinig te ontvangen
Op het eerste gezicht lijk je gewoon een empathisch, zorgzaam persoon. Maar vanbinnen voelt het vaak leeg, moe, gespannen of onvrij. Alsof je altijd aanstaat voor de buitenwereld, en nooit écht thuis bent bij jezelf.
Waarom is dit zo vermoeiend?
Omdat je jezelf voortdurend verlaat. Je lichaam staat in een subtiele vorm van stress – hyperalert op signalen van de ander. Je aandacht is naar buiten gericht, op het voorkomen van afwijzing, conflict of ongemak. Je onderdrukt je impulsen, emoties en grenzen, omdat je ooit hebt geleerd dat dát veiliger is.
En dat kost energie. Heel veel energie. Zelfs als je stilzit. Zelfs als je ogenschijnlijk niets doet. Want innerlijk ben je aan het scannen, aanpassen, compenseren. Je leeft buiten jezelf – en raakt daardoor uitgeput.
De vermoeidheid die niemand ziet
Het lastige is dat deze uitputting zelden wordt herkend. Jij blijft namelijk functioneren. Je zorgt, werkt, lacht, helpt. Van buiten lijk je prima in orde. Maar van binnen ben je misschien al lang op. Niet omdat je zwak bent, maar omdat je structureel over je eigen grenzen leeft. Deze vorm van vermoeidheid wordt vaak niet opgelost met een paar dagen vrij, een massage of meer slapen. Want zolang het patroon van pleasen en aanpassen actief blijft, blijft je systeem overbelast.
Hoe kom je eruit?
Het begint met bewustzijn. Je hoeft niet meteen alles anders te doen, maar wél te herkennen wanneer je in een Fawn Response schiet. En dan, heel langzaam:
-
leren voelen wat jij nodig hebt
-
pauzeren voordat je reageert
-
oefenen met kleine nee’s
-
toestemming geven aan je eigen grenzen
-
leren dat je niet verantwoordelijk bent voor het innerlijk van de ander
-
veiligheid opbouwen in jezelf in plaats van buiten jezelf
-
rouwen om het deel van jou dat zich jarenlang moest aanpassen om liefde te krijgen
Je hoeft dit niet alleen te doen. Juist omdat dit patroon vaak diepgeworteld is, kan het helpend zijn om hier samen naar te kijken. In sessies werk ik regelmatig met cliënten die dit herkennen. Niet als probleem, maar als ingang naar herstel, eigenwaarde en innerlijke rust. Voel je dat dit over jou gaat? Of wil je onderzoeken of jouw vermoeidheid hier iets mee te maken heeft? Dan ben je welkom voor een readingsessie – live of online. Je vindt alle informatie op www.heelde.org
Reactie schrijven